با توجه به آمارها و اطلاعات موجود بیش از 20میلیون لیتر روغن فرسوده با عمر بالای 30سال در ترانسفورماتورهای سطح کشور موجود بوده که تعویض این روغن‌ها عددی معادل 50میلیون دلار خروج ارز را به‌دنبال خواهد داشت.
در سال‌های گذشته معمولاً این روغن‌ها تصفیه‌ی شیمیایی نمی‌شدند و پس از تخریب روغن عایقی، تعویض روغن در دستورالعمل شرکت‌های بهره‌بردار قرار می‌گرفت.
هدف تصفیه‌ی شیمیایی، تبدیل روغن فرسوده و کارکرده به روغن با ویژگی‌های با روغن نو طبق شرایط و الزامات استاندارد IEC60296 می باشد.
شرکت دانش بنیان پویا پژوهش آروید پاژ عضو گروه مهام شرق با انجام تحقیقات گسترده در این زمینه، زیرنظر آقای پروفسور بُرسی ریاست انستیتو شرینگ دانشگاه هانوفر آلمان با وارد کردن اولین دستگاه تصفیه شیمیایی آنلاین در سال 1394 از کشور کانادا فعالیت تصفیه‌ی شیمیایی را در سطح کشور آغاز نمود.
در ابتدا این فعالیت تحت نظارت شرکت توانیر و حمایت‌های آقای دکتر علیپور انجام گرفت وبرای اولین بار در کشور با تلاشهای این شرکت ،مجوزهای انجام عملیات تصفیه‌ی شیمیایی به صورت استاندارد از طرف شرکت توانیر به تمامی شرکت‌های برق‌منطقه‌ای کشور ابلاغ گردید. نخستین بار عملیات تصفیه‌ی شیمیایی آنلاین در ایران در پست چاهک برق منطقه‌ای خراسان به کمک آقای دکتر کامیاب انجام گرفت.
شرکت پویا پژوهش آروید پاژ در طی چند سال گذشته موفق به تصفیه‌ی حدود دو میلیون لیتر روغن ترانسفورماتور و روغن توربین به صورت آنلاین شده است که این فعالیت، جلوگیری از خروج ارزی معادل پنج میلیون دلار را به دنبال داشته است.
پس از کسب تجربه‌های مناسب، در این راستا در سال1398 با آغاز طراحی و ساخت دستگاه تصفیه‌ی شیمیایی تمام اتوماتیک روغن ترانسفوماتور و توربین با مشخصات مشابه دستگاه‌های تراز اول خارجی به صورت کاملا بومی، وابستگی خود را به خرید این دستگاه قطع و از خروج ارز در این زمینه برای کشور جلوگیری کرده است. دستگاه‌های موجود در شرکت پویا پژوهش آروید پاژ دارای سه قابلیت متفاوت تصفیه، شامل تصفیه‌ی شیمیایی، تصفیه‌ی فیزیکی و فیلتراسیون به طور همزمان برای ترانسفورماتور برق‌دار می‌باشد.
دستگاه مذکور طی بهره‌برداری اولیه، در تاریخ آبان ماه سال 99 در پست 63کیلوولت دانشگاه با حضور مدیران و معاونین شرکت مادرتخصصی توانیر و برق منطقه‌ای خراسان همچنین مسئولان استانی رونمایی شد.
در این مراسم آقای مهندس متولی زاده، مدیرعامل شرکت توانیر گفت: در شرایط دشوار تحریم‌های اقتصادی، بهره‌گیری از توانمندی بالای متخصصان داخلی، موفق شدیم صنعت برق کشور را به سطح مطلوبی برسانیم؛ آنچنان که شاخص‌های این صنعت در کشور، با شاخص‌های بین‌المللی از نظر بازده، تلفات و ضریب بهره‌وری هم‌تراز است.
وی ترانسفورماتور را یکی از گران‌ترین و ارزشمندترین تجهیزات صنعت برق دانست و گفت: افزایش ضریب بهره‌وری این دستگاه‌ها و طول عمر آنها بسیار اثرگذار بوده و به این لحاظ، موفقیت متخصصان مشهدی در ساخت دستگاه تصفیه‌ی روغن ترانسفورماتور که در سطح بین‌المللی مطرح شده اهمیت ویژه‌ای دارد.
مدیرعامل شرکت توانیر افزود: بهره‌برداری از دستگاه تمام اتوماتیک تصفیه‌ی شیمیایی آنلاین روغن ترانسفورماتور علاوه بر برخورداری از مزایای اقتصادی، باعث بازگشت ده برابر سرمایه‌ی اولیه برای ساخت آن شده و آلودگی زیست محیطی را کاهش داده و توانمندی جوانان را به ظهور رسانیده است.
وی ادامه داد: علاوه بر تجهیزات ترانسفورماتور، یکی از اولویت‌های صنعت برق کشور، تجهیزات مربوط به هوشمندسازی شبکه و استفاده از لوازم اندازه‌گیری هوشمند است که در این زمینه، صنعت برق از شرکت‌های دانش‌بنیان مدد می‌جوید.
آقای مهندس ریاحی مدیرعامل برق منطقه‌ای خراسان در مراسم رونمایی از این دستگاه گفت: نخستین بار در کشور دستگاه خودکار تصفیه‌ی شیمیایی روغن ترانسفورماتورهای برق فشارقوی به همت شرکت دانش‌بنیان برای و با حمایت شرکت برق منطقه‌ای خراسان به صورت کاملاً بومی سازی شد. با ساخت این دستگاه بعد از کشورهای مطرح دنیا به عنوان پنجمین کشور توانسته‌ایم در ساخت این دستگاه خودکفا شویم که رسیدن به این مهم در شرایط تحریمی و فشارهای اقتصادی، برگ زرینی از افتخارات ملی است.
وی ترانسفورماتورهای قدرت را از مهم‌ترین تجهیزات در شبکه‌ی برق عنوان کردو گفت: روغن عایق در داخل این ترانسفورماتورها در پی سال‌ها بهره‌برداری، به علت حرارت، اکسیداسیون و رطوبت، کیفیت عایقی خود را ازدست می‌دهد، اما دستگاه تصفیه‌ی روغن شیمیایی، می‌تواند زنجیره‌ی عایقی روغن را که به مرور زمان از کیفیت آن کاسته شده‌است، دوباره بازسازی و روغن را قابل استفاده کند.
مدیرعامل برق خراسان کنترل تمام خودکار، بی نیازی به قطع برق ترانسفورماتور، ساخت همه تجهیزات به صورت صددرصد بومی و کیفی، سازگاری با محیط زیست و کاهش گاز های آلاینده، بهبود پارامترهای روغن ترانس مطابق استاندارد، راه اندازی و کاربری آسان به همراه عیب یابی از طریق اینترنت را از مزایای این دستگاه برشمرد.
وي اضافه کرد: 10دستگاه از این نمونه طی چهارسال می‌تواند براي تصفیه‌ی کل روغن‌هاي موجود در صنعت برق کشور کافی باشد. در حال حاضر حدود 600 هزار لیتر روغن فرسوده‌ی ترانسفورماتور در استان خراسان تصفیه شده که حدود 1.5میلیون یورو صرفه‌جویی اقتصادي براي کشور به‌همراه داشته است.
مهندس ریاحی تاکید کرد: صنعت برق خراسان حمایت لازم را خواهد داشت تا این دستگاه به تعداد بیشتری تولید و در اختیار برق‌هاي منطقه‌اي دیگر نیز قرارگیرد. با هماهنگی‌هاي صورت گرفته با استانداري خراسان رضوي، به دنبال تقویت ارتباط با کشورهاي همسایه و جدي‌ترشدن موضوع صادرات برق هستیم. ان‌شاءالله بتوانیم علاوه بر افزایش حجم صادرات برق که از سال‌هاي گذشته بوده، صادرات کالاهاي برقی را نیز دنبال کنیم و در این راستا از شرکت‌هاي پیمانکار حمایت لازم خواهد شد.
آقای دکتر علی رسولیان، معاون هماهنگی امور اقتصادي استانداري خراسان رضوي، نیز با اشاره به فشارهاي خارجی و تحریم‌هاي بی المللی عنوان کرد: این معضل، همه‌ی ارکان اقتصادي کشور را تحت تاثیر قرارداده تا تولید را با توقف مواجه کند. اگر بتوان تولید را گسترش داد، می‌توان با این وضعیت مقابله کرد. بنابراین لازم است همه، حمایت جدي از بخش تولید داشته باشیم. البته تولید نیازمند برخی زیرساخت‌ها مانند برق، مواداولیه و همچنین حمایت است. باید تلاش شود حمایت از صنعت برق کشور به عنوان یک زیرساخت مهم و پیشران صنایع، در مسیر تولید و توسعه ادامه یابد و امروز فرصت خوبی در اختیار است که بتوان برق کشورهاي همسایه را نیز تامین کرد.
در ادامه آقای مهندس محسنی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پویا پژوهش آروید پاژ، تصریح کرد: دستگاه تصفیه‌ی شیمیایی یک پالایشگاه سیار است و متخصصان نخبه در صنعت برق توانسته‌اند ظرف یک سال این دستگاه را تولید کنند.
وی درباره‌ی فرایندهای تصفیه‌ی روغن در این دستگاه عنوان کرد: باید توجه داشت روغن ترانسفورماتور اگر به‌صورت قدیمی تصفیه شود، چنین روشی موجب بروز آسیب و خرابی روغن می‌شود اما دستگاه تمام اتوماتیک تصفیه‌ی شیمیایی روغن ترانسفورماتور چنین ضعفی ندارد. این دستگاه علاوه بر تصفیه‌ی شیمیایی روغن می‌تواند روغن‌های توربین و هیدرولیک را نیز تصفیه کند و این زیرساخت می‌تواند در آینده به راحتی برای تصفیه‌ی روغن خودرو نیز به کار گرفته شود. لازم به ذکر است عملکرد دستگاه، بر اساس استانداردهای بین‌المللی است.
آقای مهندس محسنی بیان کرد: در حال حاضرچهار کشور در دنیا دستگاه شیمیایی تمام اتوماتیک تصفیه‌ی روغن ترانسفورماتور را تولید می‌کنند که این شرکت برای اولین بار در سطح خاورمیانه، دستگاهی با بالاترین سطح عملکرد همچون سایر کشورهای موردنظر ساخته است. این، دستاورد مهمی برای صنعت برق است و امیدواریم با حمایت بیشتر از تولید و بهره‌برداری این دستگاه به یک خروجی ارزشمند برای کشور نایل شویم.
وی افزود: نمونه‌ی خارجی این دستگاه تا نیم‌میلیون دلار هزینه دارد که در داخل با هزینه‌ی بسیار پایین‌تر از موارد مشابه خارجی ساخته شده است. روند ساخت این دستگاه، اشتغال زایی در حدود ده‌نفر به صورت تمام‌وقت و پنج‌نفر به صورت پاره‌وقت ایجاد کرده است. همچنین بهره‌برداری این دستگاه به صورت دائم، چهار نفر به صورت مستقیم به‌همراه خواهد داشت.
مهندس محسنی در پایان افزود: شرکت پویا پژوهش آروید پاژ همچنین دستگاه‌های اندازه‌گیری پارامترهای گاز عایقی SF6، دستگاه خشک‌کن آنلاین ترانسفورماتور و دستگاه تست کلیدهای قدرت را برای اولین‌بار در خاورمیانه ساخته است که هم‌اکنون در حال بهره‌برداری هستند.
