




عضو گروه مهام شرق (دانش بنیان)
گازكروماتوگرافي روغن
اين آزمايش مهمترين روش براي تشخيص عيوب در حال تكوين ترانس است. وظيفه دستگاه گاز كروماتوگرافي آناليز گازهاي محلول در روغن عايقي ترانس مي باشد. اين آناليز جهت شناخت وضعيت موجود و نحوه عملكرد ترانسفورماتورهاي قدرت به كارمي رود بدين صورت كه با تشخيص ميزان گازهاي محلول در روغن مي توان از صحت عملكرد ترانس اطمينان حاصل نموده و از بروز حوادث احتمالي جلوگيري نمود.
آزمايشات كنترل كيفيت روغن
روغن ترانسفور ماتور سه وظيفه اصلي عايق كنندگي، خنك كنندگي و محافظت از اجزاي داخلي ترانس را به عهده دارد. آزمايشات فيزيكي و شيميايي براي تعيين صحت عملكرد روغن در رابطه با وظايف فوق را به عهده دارد كه در استاندارد IEC 60422 به تفصيل به آن پرداخته شده است.
آزمايشات فيزيكي روغن
با انجام اين آزمايشات وضعيت كيفي روغن مورد بررسي قرار ميگيرد.
آزمايشات الكتريكي روغن
ولتاژ شكست
تانژانت دلتا
مقاومت ويژه در 90 درجه سانتی گراد
اين تستها وضعيت عايقي روغن را تعيين كرده و با مقايسه آنها با مقادير استاندارد مقاومت روغن در برابر استرسهاي الكتريكي اندازه گيري مي شود.
آزمايشات شيميایي روغن
PCB: اين مواد بسيار سمي بوده و بعلت پايداري، مقادير غير مجازي از آنها در منابع زيست محيطي مختلف مانند منابع آبي و غذائي در بعضي نقاط ديده شده است. با روش اندازه گيريPCB يكي از مهمترين منابع آلوده كننده محيط زيست كه بشكل روغن هاي عايقي در گذشته بكار مي رفته و اكنون دستور منع مصرف دارند شناسايي مي شود واقدامات بعدي از قبيل جمع آوري و يا تخريب برروي آن انجام مي شود.
آزمايشات كنترل كيفيت گاز SF6
شامل: رطوبت، اسيديته و خلوص گاز
SF6 (هگزافلوريد گوگرد) ماده بسيار عالي براي قطع قوس الكتريكي است. اين گاز انرژي بالاي ناشي از قوس را به خوبي خنك مي سازد و خاصيت الكترونگاتيويته آن باعث مي شود تا ولتاژهاي بالا را تحمل نمايد.تحت شرايط مشابه قدرت خاموشكنندگي SF6 تا صد برابر بالاتر از هوا است و استقامت الكتريكي آن 5/2 تا 3 برابرهوا مي باشد بنابراين هرگونه آلودگي در گاز يا تغيير در تركيب شيميايي آن منجربه صدمه زدن می شود.
تست فورفورال
عامل اصلي تعيين كننده عمر ترانس كاغذ است .تخريب مواد سلولزي عايق جامد تجهيزات برقي پر شده با روغن منجر به تشكيل چند تركيب ويژه حاصل از تجزيه سلولز همچون مشتقات فوران مي باشد .مشتقات فوران با وجود اين كه سهم بزرگي از باقيمانده هاي جذب شده روي كاغذ هستند به طور جزئي در روغن قابل حل مي باشند كه اندازه گيري اين مقاديروضعيت كاغذ ترانس را مشخص مي كند.
از دیگر فعالیت های این شرکت می توان به بررسی پايداری اکسيداسيون روغن – (تعیین پایداری اکسیداسیون روغنی های معدنی عایق برمبنای مقداراسیدیته حاصل شده ومقدار لجن تولید شده)، تصويربرداري حرارتي (ترموويژن)، تستهای الكتريكال تجهيزات بیرونی پستهاي فشار قوي اشاره نمود. شرکت پویا پژوهش اروید پاژ همواره در تمامی مراحل تحقیقات ، فعالیت ها و ساخت دستگاه های اشاره شده از مشاوره و رهنمودهای پرفسور برسی بهره مند بوده است.
این شرکت هم اکنون در حال ساخت دستگاههایی همچون
دستگاه اندازه گیری تانژانت دلتا و سایر ادوات مربوط به ترانسفورماتور و تجهیزات
فشار قوی موردنیاز جهت تعمیر و نگهداری شبکه برق کشور میباشد، در ضمن شرکت موفق
به ساخت دستگاهایی نظیر خشک کن انلاین و دستگاه سنجش میزان اسیدیته گاز SF6 گردیده که این دو دستگاه در مرحله تست می
باشند.
توربینها دستگاه مکانیکی دواری هستند که انرژی موجود در حرکت سیال را به کار تبدیل میکنند. این تجهیزات یکی از انواع توربو ماشینها هستند که حداقل دارای یک بخش دوار است وبه آنها روتور گفته میشود. زمانیکه سیال با سرعت مشخص به توربین برخورد میکند پرههای آن به حرکت در میآیند و این پرهها در زمان حرکت دارای انرژی مکانیکی هستند و میتوانند با تبدیل این انرژی به انرژی الکتریکی تولید برق کنند.
عمر این تجهیزات با ارزش و قطعات این سیستم به تغذیه مداوم روغن با کیفیت مناسب، حجم کافی، درجه حرارت و فشار تعریف شده وابسته است. روانکاری نادرست ماشین آلات علاوه بر آنکه باعث تقلیل راندمان مکانیکی و پایین آمدن بازده زمانی میشود، سبب فرسایش بیش از حد، فرسودگی و از کار افتادن زودرس ماشین میگردد. روانکاری نقش مهمی در انجام حرکت صحیح، مداوم و اقتصادی توربین دارد.
روغن توربین معمولا یک روغن پایه پارافینیک با 2% ادتیو است که این درصد شامل ادتیوهای آنتی اکسیدان، ضدزنگ و خوردگی، ضد کف و سایش میباشد.
وظایف سیستم روغن کاری به شرح زیر میباشد:
مهمترین وظیفه سیستم روغنکاری توربین، کنترل ارتعاشات و عبور از فرکانس طبیعی در زمان دور دادن توربین است؛ زیرا در ماشینهای بزرگ(مثل توربینها)، بلبرینگ معمولا توان عبور از فرکانس طبیعی را ندارد و برای عبور از آن به فیلم روغن (Oil film) احتیاج دارد.
اکسیداسیون، تخریب حرارتی روغن، آلودگی خارجی و مصرف ادتیوها سبب تخریب روغن توربین میشوند. در اثر اکسیدشدن روغن توربین کربکسیلیک اسیدها، آلدهیدها و کتونها تولید میشوند که در صورت ادامه فرآیند اکسیداسیون ، وارنیش و لجن در روغن تشکیل میشود.
استاندارد ASTM پروتکل D4378 را برای پایش وضعیت روغن معرفی کردهاست. این استاندارد خواص فیزیکی و شیمیایی، اندازهگیری آلودگیها و خواص عملکردی روغن را بررسی میکند. بهترین لیست آزمایشها جهت پایش وضعیت روغن بهصورت ماهیانه ویسکوزیته، عدد اسیدی، آب، شمارش ذرات و آنالیز میباشد. بررسی شرایط روغن توربین شمایی خوبی از وضعیت توربین را بیان میکند که جهت حفظ این تجهیز ارزشمند بسیار حائز اهمیت میباشد.
روغن هيدروليک همچون روغن هاي ديگر از اختلاط “روغن پايه” و مواد
افزودني توليد مي شود. که مي تواند با توجه به نوع روغن پايه و مواد افزودني،
کاربرد هاي مختلفي در سيستم هاي گوناگون داشته باشد.
روغن هيدروليک را مي توان پر مصرف ترين
روغن صنعتي ناميد، و از اينرو با توجه به مصرف بالا و کاربردهاي متنوع و شرايط
کاري گوناگون ، اين روغن نيز از تنوع بالايي برخوردار است. در واقع روغن هيدروليک
در يک سيستم نقش انتقال دهنده انژي را بازي مي کند و در صورتي که اين روغن دچار
مشکل شود ، اين وظيفه بخوبي انجام نشده و سيستم با اختلال يا توقف در کارکرد روبرو
مي گردد.
بطور کلي روغن هاي هيدروليک بر اساس
استاندارد ISO 6743 به سطوح کيفيت زير
تقسيم بندي مي شوند:
1- HH: روغن پايه معدني بدون مواد افزودني.
اين اولين نسل از روغن هاي هيدروليک بود.
2- HL: با اضافه کردن مواد افزودني ضدزنگ و ضد
اکسيداسيون نسل جديدي از اين روغن ها بوجود آمد که به اين گروه روغن هاي گردشي نيز
گفته مي شود.
3- HM: با اضافه
کردن مواد افزودني ضد سايش به روغن هاي HL روغن هاي هيدروليک جديد توليد شد که در حال حاضر پر مصرف ترين روغن
هاي هيدروليک هستند.
4- HV: با بالا بردن شاخص گرانروي روغن هاي
هيدروليک HM ، اين سطح کيفيت بدست
آمد، که براي کار کرد در محدوده دمايي وسيع مناسبند.
5- HG: اين روغن ها که به روغن هيدروليک ماشين ابزار
معروفند، با خاصيت چسبندگي که دارد ، در سيستم هاي کشويي رفت و برگشتي از سيستم به
بيرون پرتاب نمي شوند.
بطور کلي وظايفي که از يک روغن
هيدروليک انتظار مي رود ، روانکاري، انتقال نيرو، کاهش اصطکاک و سايش، محافظت از
زنگ زدگي اجزاء سيستم و سازگاري با تمام اجزاء سيستم است.
دسته ديگر از روغن هاي هيدروليک هستند که به روغن سيالات
هيدروليک ضد آتش معروف هستند. البته اين بدين معني نيست که اين سيالات در مجاورت
با آتش شعله ور نمي شوند، بلکه آنها در مجاورت با آتش ديرتر شعله ور شده و در
برابر انتشار شعله مقاومت مي کنند. اين دسته از روغن ها معمولا در مکان هايي که
احتمال آتش سوزي زياد است (مانند درب کوره هاي ذوب فلزات) مورد استفاده قرار مي
گيرند.
آنچه در کار کردن با روغن هاي هيدروليک
بايد در نظر داشت اين است که روغن هاي هيدروليک مانند “روغن هاي توربين” به شدت به
آلودگي هايي که وارد آنها مي شوند حساس هستند و خصوصيات فيزيکي و شيميايي آنها در
اثر آلودگي و ايجاد شرايط سخت کاري براي روغن دچار مشکل خواهد شد. همچنين در هنگام
انتخاب روغن براي سيستم هيدروليک، با استفاده از مشاوره کارشناسان روانکاري ، روغن
مناسبي را انتخاب کنيد و با رعايت موارد و نکات کاربردي براي مصرف، تعويض، سرريز و
از همه مهمتر مراقبت وضعيت (CM) روغن ، به افزايش عمر
آن و سلامت تجهيزات کمک کنيد و در نهايت بتوانيم به نتيجه مطلوب کاهش هزينه هاي
روانکاري دست پيدا کنيد.
روغن هیدرولیک که یکی از انواع روغن های صنعتی میباشد؛ در طول مدت زمانی که مورد استفاده قرار می گیرد بعلل مختلفی ازجمله گرما و نفوذ انواع آلودگی ها به داخل روغن به آرامی مواد نگهدارنده خود را ازدست داده است و همزمان ترکیبات مضر و ناخواسته ای از طریق واکنش های شیمیائی روغن با اکسیژن در درون روغن ایجاد می شود. این ترکیبات خاصیت اسیدی داشته ( البته ضعیف ) و شناسائی مستقیم آنها توسط آزمایش های روغن امکان پذیر نمی باشد. اندازه این ترکیبات معلق در روغن کوچکتر از یک میکرون می باشد و لذا از روش فیلتراسیون امکان بیرون کشیدن آنها از داخل روغن نیست. میزان حلالیت این ترکیبات مضر در روغن بستگی به درجه حرارت روغن دارد. هرچه دمای روغن بیشتر باشد مقدار حلالیت نیز بیشتر است و بالعکس. البته آزمایشی که بطور غیر مستقیم از وجود این ترکیبات مضر خبر می دهد اندازه گیری مقدار ترکیبات اسیدی در روغن می باشد. چنانچه مقدار عدد اسیدی در طول زمان رو به افزایش برود به معنای زیاد شدن ترکیبات مضر و مولد وارنیش در روغن است .اگر به موقع این ترکیبات ناشی از اکسیداسیون از درون روغن بیرون کشیده شود کمک بزرگی به سلامت دستگاه شده است. اکثر خرابی ها و از کار افتادگی ماشین آلات ناشی از نتیجه مستقیم آلودگی روغن آن است. با تصفیه به موقع روغن میتوان بسیاری از مخارج کاذب و کلان در صنایع و هزینه هایی که به مراتب کمتر از خرید روغن می باشد، جلوگیری نمود و عمرماشین آلات و روغن را به دو برابر افزایش داد. هزینه هایی که توسط آلودگی ها نتیجه می شوند، عبارتند از: اتلاف زمان تولید (زمانی که ماشین کار نمی کند، هزینه های جایگزینی قطعات و هزینه دفع و درصد ضایعات افزوده. با توجه به مشکلات و موارد مطرح شده وجود فرآیندی به نام تصفیه روغن بسیار لازم و حیاتی می باشد که باعث افزایش طول عمر دستگاه ، تجهیزات و روغن می گردد.
کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانشبنیان و نظارت بر اجرا زیر نظر معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، شرکت پویا پژوهش آروید پاژ را به عنوان شرکت دانش بنیان تایید نمود.